"เสือตัวเมีย"

วันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 ปีที่ 32 ฉบับที่ 11404 มติชนรายวัน "เสือตัวเมีย" โดย ปริญญากร วรวรรณ ถึงกลางเดือนพฤษภาคม ทีม "จับเสือ" ของสถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ ก็จับเสือโคร่งได้อีกหนึ่งตัว คราวนี้เสือโคร่งที่พลาดเข้ามาติดกับดักเป็นเสือตัวเมีย น้ำหนักของมันเพียงหนึ่งร้อยกับ 2 กิโลกรัม ค่อนข้างผอม แต่ด้วยโครงสร้างของลำตัวซึ่งค่อนข้างใหญ่ จึงไม่ได้ทำให้ความน่าเกรงขามในความเป็นเสือลดลงแต่อย่างใด การใช้พื้นที่ของตัวเมียนั้นน้อยกว่าตัวผู้มาก การติดตามพฤติกรรมของมันจะทำได้ง่ายกว่า นี่คือเหตุผลหนึ่งที่เรายินดีมากเมื่อพบว่าเป็นเสือตัวเมีย อีกทั้งข้อมูลจากดาวเทียมซึ่งเราได้รับทราบเส้นทางเดินของเสือโคร่งตัวผู้สองตัวที่เราจับได้ก่อนหน้า ยิ่งทำให้รู้ว่าพวกมันใช้พื้นที่กว้างขวางมากเพียงไร ได้ใกล้ชิดเสือโคร่งตัวผู้มาแล้วสองตัว พวกมันทำให้ผมรับรู้หลายสิ่ง แต่สำหรับเสือตัวล่าสุดซึ่งเป็นเสือตัวเมีย "เธอ" ทำให้ผมรู้จักเสือมากขึ้นกว่าเดิม ตั้งแต่ต้นเดือนพฤษภาคม สายฝนในผืนป่าด้านตะวันตกก็ดูเหมือนจะไม่เคยหยุดโปรยปราย โดยเฉพาะช่วงเวลาบ่ายๆ ระดับน้ำในลำห้วยเริ่มขุ่นแดง และเพิ่มมากขึ้น รวมทั้งเหตุการณ์ปกติ ซึ่งรถยนต์ไม่สามารถแล่นข้ามลำห้วยทับเสลาซึ่งขวางพวกเราไว้กับโลกภายนอกก็เกิดขึ้นบ่อยๆ ไม่ใช่เรื่องแปลกอะไรในช่วงฤดูฝน บริเวณสำนักงานเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข็ง มีชายฉกรรจ์ในชุดลายพรางป่าไม้เดินขวักไขว่ พวกเขาคือเหล่าพนักงานพิทักษ์ป่า และพนักงานราชการจากหน่วยพิทักษ์ป่าภายในเขตที่เข้ามารับการฝึกอบรมการลาดตระเวนเพิ่มเติม "คราวนี้เราเน้นเรื่องการตรวจหาหลักฐานต่างๆ ของคนที่แอบเข้ามายิงสัตว์ครับ" ดร.อนรรฆ พัฒนวิบูลย์ ผู้อำนวยการสมาคมอนุรักษ์สัตว์ป่า (WCS) ประเทศไทย ร่วมมือกับเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง จัดอบรมทักษะให้กับชุดลาดตระเวน "ถึงจะไม่พบตัวผู้เข้ามาล่า แต่วัสดุต่างๆ ที่เราพบในปางพักหรือทางด่าน เช่น ก้นบุหรี่ ยาเส้น ขวดเหล้า ฯลฯ เราอบรมให้พวกเขาจัดเก็บโดยยังคงร่องรอยนิ้วมือไว้ รวมทั้งปลอกกระสุนปืนด้วยครับ" ลายนิ้วมือ หรือคราบน้ำลายเหล่านั้น นำไปตรวจสอบกับฐานข้อมูลสอบหาตัวบุคคลได้ "นอกจากนั้นพวกครูซึ่งเป็นตำรวจตระเวนชายแดนยังเน้นเรื่องการสืบสวนหาข่าวหรือเส้นทางการค้าเนื้อสัตว์ป่าและของป่าอื่นๆ ด้วย" ผู้อำนวยการ WCS ประเทศไทยย้ำ ถึงวันนี้ถึงแม้ว่าการล่าสัตว์ป่าจะไม่เคยหยุดยั้ง การพยายามเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกันดูแลสัตว์ป่าก็ไม่เคยหยุดยั้งเช่นกัน 05.00 นาฬิกา จันทร์ข้างแรมเสี้ยวบางๆ อยู่ในตำแหน่งขอบฟ้าด้านทิศตะวันออก เสียงร้องเพลงให้จังหวะ ประกอบการวิ่งตัวหนักแน่น ครูฝึกปลุกเหล่าผู้เข้าอบรมขึ้นมาออกกำลังกายตั้งแต่เช้ามืด พร้อมๆ กับทีมของเราที่ออกเดินทางไปทำงาน เส้นทางลำลองซึ่งได้รับการปรับปรุงเมื่อฤดูแล้งที่ผ่านมา กลับเข้าสู่สภาพเดิม ร่องลึกลื่นไถล รวมทั้งเสียงกิ่งไม้ครูดข้างรถ และเสียงเครื่องยนต์ คือสิ่งที่ดังแทรกความเงียบเวลาเช้าตรู่ เป็นเวลากว่าเดือนมาแล้วที่เราอยู่กับบรรยากาศเช่นนี้ 2 สัปดาห์ก่อนเราย้ายฐานจากแคมป์บริเวณป่าดินที่ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากอาณาเขตทับซ้อนของเสือโคร่งตัวผู้ 2 ตัว แคมป์ใหม่อยู่ไม่ไกลจากสำนักงานเขต เราจึงได้พบปะกับคนอื่นบ้าง พิทักษ์ป่าหลายคนผู้เข้ามาฝึกอบรม ผมคุ้นเคยกับพวกเขาดี สุริยา ผู้เพิ่งสอบบรรจุเป็นพนักงานราชการทำงานอยู่ทางโซนใต้ได้รับรางวัลภาพถ่ายยอดเยี่ยม เขาถ่ายรูปวัวแดงและกระทิงรวมฝูงกันเล็มหญ้าในโป่งใหญ่ โดยกล้องดิจิตอลซึ่งได้รับแจกเป็นอุปกรณ์ประจำ นอกเหนือจากเป้และเครื่องนอน สุริยาได้รับรางวัลเป็นมีดเดินป่าอันขึ้นชื่อของจังหวัดอุทัยธานี ภาพวัวแดงฝูงใหญ่ บอกให้พวกเขารู้ว่า การทุ่มเทอย่างเอาจริง ไม่สูญเปล่าเท่าใดนัก 14.30 นาฬิกา ผ่านมาแล้วกว่า 6 ชั่วโมง เสือโคร่งตัวเมียซึ่งฟื้นจากฤทธิ์ยาสลบตั้งแต่ 2 ชั่วโมงก่อนยังไม่ไปไหนไกล มันลุกขึ้นนอนหมอบมองซ้ายขวา และทำท่าราวกับว่าต้องการพักผ่อนอยู่เช่นนั้นอีกนาน ในตอนแรกที่เริ่มฟื้น มันมองผ่านผมไปราวกับผมไม่มีตัวตน ไม่มีเสียงขู่คำราม ไม่มีอาการแยกเขี้ยว หรือท่วงท่าคุกคาม ผมอยู่ห่างจากมันสัก 2 เมตร ระหว่างเสือกับผมมีต้นไม้ขนาดโคนขาเป็นที่กำบัง ประสบการณ์จากการเฝ้าเสือโคร่งตัวผู้มาสองตัวบอกผมว่า หลังจากฟื้นพอปรับตัวได้ มันจะรีบผละไปในทันที แต่เสือตัวเมียไม่ได้ทำเช่นนั้น ในระยะห่างแค่นั้น มันเพียงนั่งมองผมเฉยๆ ด้วยเลนส์ 35 มิลลิเมตร ผมถ่ายรูปไปเรื่อยๆ เสือลุกขึ้นยืนท่าทางแข็งแรง ผมก้าวเท้าไปข้างหน้าหนึ่งก้าว นาทีนั้น เสียงขู่คำราม และอาการแยกเขี้ยวเริ่มต้นขึ้น ที่จริงผมเข้าใจดีว่า นั่นคืออาการเตือนว่าผมอยู่ในระยะที่เสือไม่อนุญาตแล้ว และในทันทีที่ผมก้าวมาข้างหน้าอีกหนึ่งก้าว เสือคำรามเสียงดังและกระโจนเข้าหา 15.00 น. เสือจากไป เสียงสัญญาณวิทยุเบาลง ถึงแม้เราจะติดตามความเคลื่อนไหวของมันได้ แต่ผมก็ไม่แน่ใจนักหรอกว่าจะมีโอกาสพบหน้าอย่างใกล้ชิดเช่นนี้อีกหรือไม่ นี้เป็นเสือโคร่งตัวเมียตัวแรกที่ผมได้อยู่อย่างใกล้ชิด และให้บทเรียนว่าการรักษา "ระยะห่าง" ระหว่างชีวิตจำเป็นเพียงไร ว่าตามจริง การรักษาระยะห่างนี้ ผมพยายามปฏิบัติเสมอๆ อีกนั่นแหละ หลายครั้งก็ผิดพลาด ภายในระยะเวลาหนึ่งเดือน ผมนั่งเฝ้าเสือโคร่ง 3 ตัว ตัวล่าสุด เสือโคร่งตัวเมีย บอกให้รู้ว่าสิ่งที่ควรจะ "เฝ้า" ให้ดีๆ นั้นไม่ใช่เสือ หน้า 8 http://www.matichon.co.th/matichon/view_news.php?newsid=01way03310552&sectionid=0137&day=2009-05-31